Alaliya-ağır nitq qüsurlarından biridir. Yunan sözü olub "a" inkar hissəsidi, "laliya"-nitq deməkdir. Ala­liya-normal eşitmə zamanı nitqin olmaması və ya az inkişaf olması deməkdir. Alaliya zamanı baş beyində yerləşən mər­kə­zi nitq aparatı zədələnir. Nitqin formalaşmasının pozul­masını yaradan səbəb mərkəzi sinir sisteminin orqanik zədələn­mə­si ilə bağlıdır. Bura daxildir; baş beyinin iltihabı ə travmatik zədələr alması; doğuş nəticəsində beyinə qan sızma; dölün bətin daxili inkişaf döründə maddələr müba­diləsinin pozulması; doğuş zamanı yaranan trav­malar; do­ğuş­dan sonra uşağın qazandığı travmalar. Bu səbəb­lər­dən  də bu uşaqlar danışmır və ya çox az danışırlar. Amma eşit­mədə heç bir problem olmur.

Alaliya zamanı nitqin bütün komponentləri inkişafdan qalır; fonetik-fonematik, leksik və qramatik. Bu uşaqların nitqi 2-4 yaşına qədər, hətda 5-yaşına qədər inkişaf etmir. Bu zaman gözləmkə lazım deyil! Nevropatoloq və loqopedə müraciət edilməlidir. Alaliya zamanı nəinki uşağın nitqi geri düşür. Həmçinin bu uşaqlar passiv, ünsiyyətsiz, qətiyyətsiz olurlar. Alaliyaya məxsus olan əsas simptomlar bunlardır; Cumleni duzgun deməməsi (məs-o istədi ev), həmçinin sözərə əlavə hərif artırır və ya hərif ixtisar edir, nitqin kənar şəxslər tərəfindən başa düşülməməsi vəs. Artikulya­si­yanın pozulması isə hansı qrup əzələlər daha çox zədə­lənməsindən asılıdır

Son araşdırmalara görə alaliya deyilən nitq qüsuru yox­dur. Alaliyaya səbəb olan orqanik pozuntular bu uşaqlarda rast gəlinmir. Yəni heç bir aparat bu orqanik səbəbləri aşkar etməyib. Buna baxmayaraq bu uşaqlara alaliya diaq­nozu qoyulur. Bu zaman ümumi nitqin ləngiməsi diaq­no­zunun qoyulması daha düzgün olar.

Ümumilikdə alaliyanın iki növü var; mator alaliya və sensor alaliya. 

Mator alaliya zamanı broka mərkəzi zədələnir. Mator alaliya sensor alaliyaya nisbətən yüngül formadır. Bu qüsur zamanı uşaq dili qavraya bilmir Motor alaliya afferent və efferent olur. Afferent alaliyada nitqin pozulması mexaniz­mi kinestik apraksiya, efferent alaliya isə genetik aprak­si­ya­ya gətirib çıxarır. Motor alaliyada nitqin fonetik-fonematik, leksikqrammatik quruluşu pozulur. Nitq aparatının hərə­kəti koordinasiyası formalaşmır. Artikul­ya­si­ya hərəkəti və əməliyyatlarının icra edilməsi mümkün­süz­lüyü müşahidə olunur. Bura sözlərin, ifadələrin tələffüzü pozulur. Nitqin tempi, ritmi, formalaşmaması ilə səciy­yələnir. Lüğət eh­tiyatı uşaqlarda zəif inkişaf edir, nitqdə düzgün istifadə olunmur. Sensor Alaliya zamanı nitqi qavramanın və başa düş­mənin pozulması müşahidə olunur. Bu zaman baş beynin sol yarımkürəsinin gicgah nahiyyəsinin zədələnməsi ilə şərt­ləşir. Yəni Vernika mərkəzi zədələnir. Eşitmə nitq anali­zatorlarının qabığının (vernika mərkəzi) və onun ötürücü yollarının zədələnməsi bu xəstəliyin yaranma səbəbi ola bilər.

Əsas nitq simptomları: nitqin qavranılmasının pozul­ma­sı, sözlə onu bildirən əşya, hərəkətlər arasında uyğun­suz­luq (qapalı akupatiya adlanır), səslərə qarşı həssaslıq, yəni hiperakuziya, başqalarının diqqətini cəlb etməyən səslər onların diqqətini cəlb edir (su damcılarının səsləri, kağız xışıltısı). Bu sensor alaliyalı uşaqları zəif eşidənlərdən fərqləndirir. Exolaliya müşahidə oluna bilər. Sensor alaliyalı uşaqların səsləri normaldır, sözlər və səslər normal modul­ya­siya olunur və intonasiyalıdır, zəif eşidən uşaqların səsi zəif olur.